Wielu kupców a tym bardziej traderów stawia bardzo duży nacisk na analizę techniczną w celu wskazania momentów zabezpieczenia cen. Matematyka, bo na niej oparte są analizy techniczne, to potężne narzędzie, jednak sprowadzanie decyzji wyłącznie do analiz statystycznych może być niewystarczające bez dobrze przeprowadzonej analizy fundamentalnej.
Analiza fundamentalna – Jak ją wykorzystać do decyzji o zakupie prądu czy gazu?
Dzisiaj przedstawimy przykłady elementów analizy fundamentalnej, którą warto wykorzystywać dla oceny bieżącej sytuacji i możliwych trendów przy zakupie energii elektrycznej lub gazu ziemnego.
Czym jest analiza fundamentalna na rynku surowców energetycznych i samej energii?
Jest to proces oceny wartości i przyszłych cen surowców na podstawie czynników ekonomicznych, politycznych, społecznych i środowiskowych, które mogą wpływać na podaż i popyt na dany surowiec. Obejmuje ona szerokie spektrum analiz, które pomagają inwestorom zrozumieć, jakie czynniki mogą wpłynąć na ceny surowców. Kluczowe elementy analizy fundamentalnej na rynku surowcowym obejmują:
- Podaż:
- Produkcja: Analiza danych dotyczących wydobycia surowców, a także analizę regionów produkcyjnych i głównych producentów.
- Zapasy: Ocena poziomów zapasów surowców, które mogą służyć jako bufor dla zmian w produkcji lub popycie.
- Klimat i sezonowość: Czynniki klimatyczne, warunki pogodowe, które mogą wpływać na wydobycie surowców.
- Popyt:
- Konsumpcja globalna: Analiza globalnego popytu na surowce, w tym popytu ze strony kluczowych sektorów gospodarki, takich jak przemysł, energetyka, rolnictwo i technologia.
- Zmiany w technologii: Innowacje technologiczne, które mogą zmieniać sposób używania surowców, prowadząc do wzrostu lub spadku popytu.
- Trendy gospodarcze: Ogólne trendy w gospodarce światowej, w tym wzrost gospodarczy, rozwój infrastruktury i zmiany demograficzne, które mogą wpływać na popyt.
- Geopolityka i regulacje:
- Polityka międzynarodowa: Wpływ wydarzeń geopolitycznych, takich jak konflikty, sankcje, umowy handlowe i polityka rządów, na podaż i popyt surowców.
- Regulacje: Analiza regulacji rządowych dotyczących wydobycia, produkcji, transportu i handlu surowcami, które mogą wpływać na rynek.
- Koszty produkcji:
- Koszty wydobycia i produkcji: Analiza kosztów związanych z wydobyciem, produkcją i transportem surowców, które mogą wpływać na rentowność producentów i ceny rynkowe.
- Technologie produkcji: Zmiany w technologiach wydobycia i produkcji, które mogą wpływać na koszty i efektywność.
- Makroekonomia:
- Stopy procentowe i inflacja: Analiza wpływu polityki monetarnej i stóp procentowych na ceny surowców, zwłaszcza surowców wykorzystywanych jako zabezpieczenie przed inflacją (np. złoto).
- Kursy walutowe: Wpływ zmian kursów walutowych na handel surowcami, które są często wyceniane w dolarach amerykańskich.
Analiza fundamentalna pomaga zrozumieć, jakie czynniki mogą wpłynąć na przyszłe ceny i pozwalają podejmować bardziej świadome decyzje.
Oto przykłady czynników, które mogą być istotne do podejmowania decyzji zakupowych odnośnie prądu czy gazu.
Miks energetyczny
Aby określić właściwą wagę miksu energetycznego na danym rynku, warto uświadomić sobie, jakie źródła energii dominują w produkcji energii elektrycznej i jak są one zróżnicowane. Miks energetyczny to kombinacja różnych źródeł energii, takich jak paliwa kopalne (węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny), odnawialne źródła energii (energia słoneczna, wiatrowa, wodna, biomasa) oraz energia jądrowa, które są wykorzystywane do generowania energii elektrycznej.
Jak widać na przykładzie danych z Unii Europejskiej, sytuacja w poszczególnych państwach członkowskich przedstawia się dość różnorodnie. Każdy kraj w UE ma unikalny miks energetyczny, który zależy od dostępnych zasobów naturalnych, polityki energetycznej, infrastruktury oraz celów w zakresie zrównoważonego rozwoju. Oto kilka przykładów, które ilustrują tę różnorodność:
- Niemcy:
- Niemcy mają zróżnicowany miks energetyczny, z dużym udziałem energii odnawialnej, szczególnie energii wiatrowej i słonecznej. Kraj ten jest także znaczącym producentem energii z węgla brunatnego, ale stopniowo odchodzi od węgla i energii jądrowej, zgodnie z polityką Energiewende (transformacji energetycznej).
- Francja:
- Francja jest znana z dużego udziału energii jądrowej w swoim miksie energetycznym, co stanowi większość produkcji energii elektrycznej. Energia jądrowa pozwala Francji na niskie emisje CO2 w porównaniu z krajami zależnymi od paliw kopalnych.
- Polska:
- Polska opiera się głównie na węglu kamiennym i brunatnym, co sprawia, że kraj ten ma jedną z najwyższych emisji CO2 w UE. Polska stara się jednak zwiększyć udział energii odnawialnej w swoim miksie energetycznym.
- Hiszpania:
- Hiszpania ma znaczący udział energii odnawialnej, zwłaszcza energii wiatrowej i słonecznej, w swoim miksie energetycznym. Kraj ten intensywnie inwestuje w odnawialne źródła energii, dążąc do redukcji emisji i zrównoważonego rozwoju.
- Szwecja:
- Szwecja ma jeden z najbardziej zrównoważonych miksów energetycznych, z dużym udziałem energii wodnej, energii jądrowej i biomasy. Kraj ten ma także ambitne cele w zakresie zwiększania udziału energii odnawialnej.
Różnorodność miksów energetycznych w krajach UE wpływa na decyzje dotyczące polityki energetycznej, inwestycji infrastrukturalnych oraz inicjatyw w zakresie ochrony środowiska. Rozumienie miksu energetycznego każdego kraju jest kluczowe dla określenia właściwej strategii energetycznej, inwestycji oraz dla oceny ryzyka i korzyści związanych z różnymi źródłami energii. Ponadto, różnorodność miksów energetycznych odzwierciedla lokalne warunki geograficzne, ekonomiczne i polityczne, które kształtują podejście do produkcji i konsumpcji energii.
Węgiel w miksie energetycznym Polski
Dla Polski będą istotne wszelkie zmiany dotyczące węgla. Z uwagi na znaczny udział paliw kopalnych w miksie energetycznym, powinniśmy również śledzić informacje na temat ceny uprawnień do emisji CO2, ponieważ mogą one istotnie wpływać na ceny prądu w Polsce.
Polska od wielu lat opiera swoją energetykę na węglu kamiennym i brunatnym, które stanowią znaczną część miksu energetycznego kraju. W związku z tym, wszelkie zmiany w polityce dotyczącej węgla, takie jak regulacje dotyczące emisji, restrykcje dotyczące wydobycia, zmiany technologiczne czy decyzje inwestycyjne, mogą mieć bezpośredni wpływ na stabilność energetyczną i ekonomiczną kraju.
PODAŻ - POGODA
Warunki pogodowe to jeden z kluczowych czynników wpływających na kształtowanie się cen na rynku energetycznym. Z uwagi na znaczny przyrost mocy ze źródeł odnawialnych, istotne będą dane nie tylko na temat temperatury, lecz także wietrzności oraz długości dnia. Stan wód jest również ważnym aspektem, szczególnie dla rynków z dużym udziałem bloków węglowych czy jądrowych w miksie energetycznym. Te „duże” technologie wymagają chłodzenia wodą, więc w okresach suszy mogą występować problemy z ich chłodzeniem, co może prowadzić do ograniczeń mocy wytwórczych i zmniejszenia podaży energii.
Wysokie temperatury, z którymi mamy obecnie do czynienia w Europie czy w Azji Kontynentalnej, zmniejszają wydajność systemów przesyłowych, co również może wpływać na ryzyka po stronie podażowej. Analizując sytuację pod kątem dostępności gazu czy węgla, warto śledzić warunki pogodowe w różnych rejonach świata. W okresie huraganów w rejonie Ameryki Północnej mogą występować poważne ograniczenia zarówno w wydobyciu, jak i w transporcie gazu w formie skroplonej.
Innym przykładem mogą być ulewne deszcze w Australii, które mogą prowadzić do okresowych utrudnień w wydobyciu węgla oraz jego transporcie. Śledzenie warunków pogodowych w kluczowych rejonach świata jest więc niezbędne do oceny potencjalnych zakłóceń w dostawach surowców energetycznych i ich wpływu na ceny na rynku energetycznym.
PODAŻ - ZAPASY
In the European Union, all Member States are obliged to fill their gas stocks to 90% before the start of the next winter season. It is important to monitor the current levels of gas stocks and the rate at which they are being filled to ensure stability of supply and to avoid potential shortages during periods of increased demand.
Opracowanie własne na podstawie: https://agsi.gie.eu/
Podobnie jak w przypadku gazu, warto również zwrócić uwagę na zapasy węgla w kluczowych portach w Europie oraz na terenie Polski. Regularne monitorowanie poziomów zapasów węgla jest kluczowe, ponieważ węgiel nadal odgrywa istotną rolę w miksie energetycznym wielu krajów. Zapewnienie odpowiednich rezerw węgla jest niezbędne dla utrzymania ciągłości dostaw energii, zwłaszcza w okresach szczytowego zapotrzebowania, takich jak zima.
Monitorowanie poziomów zapasów gazu
Poziomy zapasów gazu są monitorowane na bieżąco przez odpowiednie instytucje i agencje, które publikują regularne raporty na ten temat. Kluczowe jest, aby państwa członkowskie UE osiągnęły wymagany poziom zapasów przed zimą, aby zminimalizować ryzyko niedoborów i związanych z nimi problemów gospodarczych i społecznych. Tempo zapełniania magazynów gazu zależy od kilku czynników, takich jak:
- Dostępność surowca: Dostawy gazu z różnych źródeł, w tym rurociągów i terminali LNG.
- Polityka energetyczna: Decyzje rządów i regulacje dotyczące zarządzania zapasami i importem gazu.
- Warunki pogodowe: Wpływ sezonowych zmian temperatury na zużycie gazu i możliwość jego magazynowania.
Zapasy węgla
Zapasy węgla w kluczowych portach w Europie oraz na terenie Polski są również kluczowym elementem strategii energetycznej. Magazynowanie węgla w odpowiednich ilościach jest ważne dla:
- Bezpieczeństwa energetycznego: Utrzymanie ciągłości dostaw energii, szczególnie w sytuacjach awaryjnych.
- Stabilizacji rynku: Zapobieganie gwałtownym wzrostom cen węgla w okresach wysokiego zapotrzebowania.
- Wsparcia dla przemysłu: Zapewnienie surowca dla przemysłu energetycznego i ciepłowniczego.
Znaczenie monitorowania zapasów
Regularne monitorowanie poziomów zapasów gazu i węgla pozwala na wczesne wykrywanie potencjalnych problemów i podejmowanie działań zapobiegawczych. Informacje te są kluczowe dla decydentów politycznych, przedsiębiorstw energetycznych oraz konsumentów, którzy muszą podejmować świadome decyzje dotyczące zarządzania zasobami i planowania długoterminowego.
W obecnych czasach, gdy rynki energetyczne są narażone na liczne zmienne, takie jak konflikty geopolityczne, zmiany klimatyczne i transformacja energetyczna, odpowiednie zarządzanie zapasami surowców energetycznych staje się jeszcze bardziej istotne.
PODAŻ - PRODUKCJA
Na poziom zapasów będzie wpływać sytuacja o głównych producentów. Na przykład dla rynku węgla sytuacja eksportowa w Australii może okazać się kluczowa:
Australia to jeden z większych eksporterów węgla na świecie i kluczowy partner dla rynku azjatyckiego. Jakiekolwiek problemy z wydobycie i transportem tego surowca z Australii mogą odbijać się szerokim echem na całym świecie.
Liczba aktywnych szybów wydobywczych w USA to również ciekawe informacje , na podstawie których możemy wyciągać wnioski na temat przyszłej dostępności tego paliwa.
Zobaczmy jaki jest obecny poziom dostępnych mocy energetyki jądrowej we Francji:
Niektórych może zdziwić nasze zainteresowanie tym faktem. Francja to duża gospodarka europejska z dodatkowo bardzo istotnym udziałem energetyki jądrowej w miksie energetycznym. Znaczne ubytki mocy mogą wywierać presję na pozyskiwanie energii z paliw kopalnych, co może zmieniać relacje popytu i podaży na te surowce w całej Europie.
POPYT - ZAPOTRZEBOWANIE
Jakie jest aktualnie zapotrzebowanie na kluczowe surowce energetyczne na najważniejszych rynkach na świecie?
Chiny są zarazem największym wytwórcą jak również największych importerem i konsumentem węgla. Powinniśmy sprawdzać regularnie, jak zmieniają się zapasy tego surowca i jak kształtuje się wydobycie i import.
Czy w danym momencie mamy do czynienia ze zwiększonym zapotrzebowaniem na energię w stosunku do analogicznych okresów z przeszłości?
Kształtowanie się zapotrzebowania na energię elektryczną w największej gospodarce Europejskiej jaką są Niemcy również może dać nam podpowiedź, czy gospodarka rozwija się, czy też znajduje się w recesji:
GEOPOLITYKA I REGULACJE
Niestabilna sytuacja na Bliskim Wschodzie to w ostatnich miesiącach istotny czynnik ryzyka dla rynków energetycznych. Wojna między Hamasem a Izraelem w Strefie Gazy spowodowała nasilenie się ataków plemion Huti w rejonie Morza Czerwonego a nawet Śródziemnego. W efekcie flota tankowców i masowców dostarczająca surowce i towary do Europy z rejonu Azji i Pacyfiku płynie okrężną drogą wokół Afryki, co z kolei wydłuża czas dostaw i podnosi koszty transportu.
Trwająca od ponad 2 lat wojna w Ukrainie, to także ważny czynnik ryzyka dla rynków energii. W ciągu ostatnich 2 lat sytuacja geopolityczna wywołana przez Rosję diametralnie zmieniła podejście do zapewnienia stabilności energetycznej w Europie.
Ostatnie wybory do europarlamentu również istotnie wpłynęły na zmianę notowań uprawnień do emisji CO2. Znaczny wzrost liczby posłów z eurosceptycznych ugrupowań może doprowadzić do zmniejszenia tempa zmian związanych z redukcją emisji.
KOSZTY PRODUKCJI I WYDOBYCIA
W ostatnich kilku latach przywykliśmy do istotnej obecności Stanów Zjednoczonych na rynku eksportowym gazu, ropy i węgla. Jednak zbudowanie tak silnej pozycji nie byłoby możliwe bez innowacji, których opracowywanie i implementacja obejmuje ostatnie 25 lat. USA opracowując technologie komercyjnego wydobycia gazu i ropy z łupków, nie tylko dołączyły do grona eksporterów, lecz także stały się liderem dostaw m.in. do Europy.
MAKROEKONOMIA
Kondycja światowej gospodarki z uwzględnieniem głównych rynków to również ważne zagadnienie z zakupowego punktu widzenia.
Wskaźnik PMI (Purchasing Managers' Index) to wskaźnik ekonomiczny, który mierzy aktywność m.in. w sektorze przemysłowym danego kraju. Jest to narzędzie stosowane do oceny kondycji gospodarki i jest jednym z kluczowych wskaźników:
Dane na temat inflacji również mogą pomóc w ocenie kondycji gospodarek:
ANALIZA FUNDAMENTALNA PRZY ZAKUPIE PRĄDU I GAZU - PODSUMOWANIE
Analiza fundamentalna to kluczowe narzędzie, które może znacząco wspomóc proces podejmowania decyzji o zakupie prądu i gazu. W odróżnieniu od analizy technicznej, która opiera się głównie na matematyce i statystykach, analiza fundamentalna dostarcza głębszego zrozumienia różnych czynników wpływających na rynek energetyczny. Wykorzystując takie elementy jak podaż, popyt, geopolityka, regulacje, koszty produkcji oraz makroekonomia, możemy lepiej przewidywać trendy i podejmować bardziej świadome decyzje zakupowe.
Znajomość miksu energetycznego, monitorowanie zapasów surowców, analiza warunków pogodowych oraz śledzenie wydarzeń geopolitycznych pozwalają na lepsze zrozumienie dynamiki rynku i minimalizowanie ryzyka. W obecnych czasach, kiedy rynki energetyczne są narażone na liczne zmienne, umiejętność efektywnego zarządzania zasobami staje się jeszcze bardziej istotna.
Przy podejmowaniu decyzji dotyczących zakupu prądu czy gazu, warto więc korzystać z szerokiego spektrum dostępnych informacji i narzędzi analitycznych. Tylko w ten sposób można zapewnić sobie stabilność i bezpieczeństwo energetyczne w dłuższej perspektywie, a także optymalizować koszty i efektywność operacyjną. Analiza fundamentalna, obok analizy technicznej, powinna stać się integralnym elementem strategii zakupowych na rynku energetycznym.
Autor: Wojciech Nowotnik
