Jak Doszło do Kryzysu Energetycznego 2021?

Ceny energii jeszcze nigdy nie były tak wysokie. Odbiorcy energii są przerażeni aktualnymi poziomami cen energii elektrycznej i gazu ziemnego nie tylko w Polsce ale w całej Europie a nawet poza jej granicami. Bardzo trudno jest planować sprzedaż nie mówiąc już o tworzeniu budżetów, który można ‘dowieźć’ i nie aktualizować go co miesiąc. W wielu firmach koszt energii bezpośrednio wpływa na ich konkurencyjność na arenie międzynarodowej. Dlatego też decyzje o ewentualnym zakupie prądu, gazu ziemnego czy uprawnień do emisji CO2 są bardzo trudne.

Kula śniegowa nabrała rozpędu

Aktualna sytuacja cenowa jest wynikiem wielu niekorzystnie nałożonych na siebie wydarzeń:

1. Efekt pandemii COVID19

Chęć gospodarek do nadrobienia strat. Rok 2021 to w dużej mierze rok ‘wychodzenia’ gospodarek z Pandemii i nadrabiania utraconych korzyści z roku 2020. Przez co zapotrzebowanie na surowce drastycznie wzrosło.

Wzrost ambicji Unii Europejskiej co do celów klimatycznych przyczynił się do wzrostu cen certyfikatów CO2.

Po tym jak 10 grudnia 2020 roku podano informację na temat planów zaostrzenia celów redukcyjnych w kierunku co najmniej 55% obniżki emisji gazów cieplarnianych do roku 2030 w porównaniu z poziomem z roku 1990, w kwietniu 2021 roku negocjatorzy Rady i Parlamentu Europejskiego osiągnęli wstępne porozumienie polityczne co do europejskiego prawa klimatycznego. W czerwcu 2021 roku Rada przyjęła swoje stanowisko w pierwszym czytaniu, kończąc tym samym procedurę przyjmowania prawa.(…) https://www.consilium.europa.eu/pl/policies/climate-change/eu-climate-action/

Równocześnie decyzją Komisji Europejskiej zdecydowano o przesunięciu do rezerw 330 mln uprawnień do emisji CO2 (to znaczy, że zabrano z rynku tyle uprawnień w związku z tym, że w roku 2020 efektem COVID-19 zużycie było mniejsze i nadpodaż certyfikatów CO2 zwiększyła się). Tym samym ceny emisji CO2 kontynuowały wzrosty.

3. Sroga zima 2021/2022 i niskie stany w magazynach gazu

Popyt na gaz ziemny na świecie wzmaga się, gdyż gaz ziemny będzie wykorzystywany jako paliwo przejściowe w transformacji energetycznej. Bardzo sroga zima zaskoczyła nawet takie kraje jak Hiszpania, gdzie potężny śnieg zalegał na ulicach Madrytu, a ceny LNG w Azji notowały historycznie wysokie poziomy. Wyeksploatowane magazyny gazu w Europie w Q2/2021 zaczęły sezon uzupełniania. Jednak nie tylko Europa potrzebuje gazu, ale również Azja, gdzie popyt na surowiec jest największy (dla przykładu Japonia i Chiny to najwięksi importerzy gazu LNG na świecie).  Azja potrzebuje gazu i kupuje go po rekordowo wysokich cenach. Zatem statki LNG chętniej będą kierowały się do miejsc, gdzie mogą zarobić najwięcej i omijają Europę.  Tym samym ceny skroplonego gazu i gazu w rurociągach Europy zaczęły rosnąć. Europa zaczęła mocno konkurować o gaz z Azją.

Europa weszła w sezon grzewczy Q4/2021 ze stanem magazynowym w niektórych przypadkach np. W Holandii na poziomie około 60%, czy Niemiec około 70%, co jest najniższym poziomem od 5 lat. Dla przypomnienia w Unii Europejskiej produkcja prądu w 20% pochodzi z wykorzystania gazu ziemnego, a w związku z transformacją energetyczną zapotrzebowanie na ten surowiec cały czas rośnie.

4. Niska produkcja OZE

Na trudną sytuacją nałożyła się mniejsza produkcja energii elektrycznej przede wszystkim z wiatru.  Odnawialne źródła energii, które mają coraz większy udział w miksie energetycznym (szczególnie w Niemczech i Wielkiej Brytanii), nie dostarczyły tyle energii ile można było się spodziewać.

5. Węgiel znowu generuje zyski

Przy tak wysokich cenach gazu ziemnego elektrownie na gaz zaczęły przynosić dużo mniejsze zyski z produkcji energii elektrycznej w porównaniu z elektrowniami węglowymi. Przełączanie bloków gazowych na węglowe wzmaga ceny węgla jak i certyfikatów CO2 (jak wiemy przy spalaniu węgla emisje CO2 są około dwukrotnie wyższe niż te z gazu ziemnego).

Możemy śmiało powiedzieć, że na rynku jest duży problem z dostępnością paliw kopalnych. Wyłączenia prądu w niektórych regionach Chin, czy też zagrożenia wyłączeniami w Indiach tylko wzmagają trend wzrostowy na rynku. Według danych POSOCO, względem roku ubiegłego w pierwszych ośmiu miesiącach 2021 roku w Indiach produkcja energii elektrycznej z węgla kamiennego wzrosła o 19,3%, podczas gdy wytwarzanie prądu z OZE o 14,5%, a co gorsze w tym czasie zapotrzebowanie na moc wzrosło o ponad 13%. Do tego takie ruchy Chin jak nakaz kupowania węgla ‘po każdej cenie’ dolewa oliwy do ognia.