Od ostatniego kryzysu minęło już 12 lat i wielu z nas zdążyło już o tym trudnym czasie zapomnieć.

A tak to wyglądało:

https://www.youtube.com/watch?v=l1DBDONn9wQ

Po pierwsze: nie panikuj!

Mówi się, że emocje nie są najlepszym doradcą. W zakupach energii elektrycznej i gazu ziemnego jest to szczególnie istotne. W sytuacji kryzysowej kiedy rynki energii szaleją, bardzo trudno jest podejmować właściwe decyzje zakupowe. Czy powinniśmy jeszcze czekać? Czy powinniśmy zlecić opracowanie kolejnych analiz, zamówić nowe raporty? Czy potrzebujemy jeszcze więcej danych? Czy kupować transze teraz? Na przyszły kwartał, rok jeszcze dalej w przód a może pozostawić swoje ceny na notowania spot?

Administracja Informacji Energetycznej (EIA) podała, że w 2020 roku popyt na ropę nie wzrośnie po raz pierwszy od 2009 roku, a pandemia koronawirusa wciąż wpływa na jej dalszy spadek zapotrzebowania. O nadchodzącym spowolnieniu gospodarczym mówiło się już bardzo długo. Czy sytuacja COVID-19 przyczyni się do recesji w roku 2020? Być może, zatem popatrzmy jaki wpływ kryzys gospodarczy sprzed ponad 10 lat miał na rynki energii.

Ropa spada z poziomu 140 dolarów za baryłkę do 40 w niespełna pół roku:

Węgiel z ponad 200 do 70 dolarów za tonę:

Historia ekonomii rynku energetycznego takich krajów jak Polska jest zbyt krótka, aby widzieć reakcje rynków energii podczas kryzysów. Popatrzmy zatem na Belgię. Po upadku banku Lehman Brothers ceny prądu w przeciągu pół roku spadły tam o 50%, podążając za spadkami innych surowców:

Jak działać?

1. Lepiej zapobiegać niż leczyć

Kiedy zwykle wpadamy w panikę? Kiedy sytuacja nas zaskakuje i nie jesteśmy na to przygotowani. Jak działać? Kogo słuchać? Warto mieć przygotowane scenariusze z dużym wyprzedzeniem, a w sytuacji kryzysowej powinniśmy tylko reagować zgodnie z przyjętymi zasadami.

Kryzys z 2008 to sytuacja odległa. Popatrzmy zatem na rok 2018 i przypomnijmy sobie dotkliwe wzrosty cen. Daje to do myślenia w kontekście naszych zakupów energii. Co wtedy nie zadziałało? Co powinniśmy zrobić inaczej, aby w przyszłości bezpiecznie przejść przez ewentualną powtórkę takich wydarzeń? Nie da się całkowicie wyeliminować ryzyka rynkowego, jednak znaczne zminimalizowanie ekspozycji na nie, jest już jak najbardziej realne. Dobrze dobrana długoterminowa strategia zarządzania ryzykiem z pewnością pomoże w trudnych chwilach. Pamiętajmy, że umowy, strategie, taktyki przygotowuje się na złe a nie na dobre czasy. Statyczna strategia jednak nie wystarczy. Przy dynamicznie zmieniających się rynkach, decyzjach politycznych, walki z klimatem, strategia powinna być aktualizowana. Jak często? To zależy od tempa zmian w otoczeniu rynkowym i geopolitycznym. Kiedyś nie rozmawiano na temat tzw. Corporate Power Purchase Agreements (PPA), zakupie zielonej energii, 100% neutralności CO2. Dzisiaj to chleb powszedni. Zmienia się rynek energii, zmieniają się paradygmaty w zakupach energii.

2. Najpierw mierz potem działaj.

Właściwy kontrakt na energię elektryczną lub gaz ziemny jest zawsze potrzebny. W dobie aktualnych wydarzeń wywołanych koronawirusem oraz decyzji wielu firm o pracy zdalnej, braku spotkań należy działać proaktywnie.

Kontrakty możemy negocjować zdalnie, a w trudniejszych momentach impasu organizując tele/wideokonferencje. Dzięki temu działamy dużo szybciej, oszczędzimy czas swój i naszego partnera biznesowego (przy tym ograniczając CO2 przez brak podróży autem czy samolotem).

Dobry kontrakt to jedno, ale dobry monitoring cen w oparciu o wynegocjowane warunki często wynikające z formuły cenowej to drugie. Aktualizacja cen codziennie, raporty wynikające z rynku i z naszego portfela zakupowego dają nam poczucie kontroli i panowania nad sytuacją.

3. Podejmuj efektywne decyzje zakupowe, ogranicz emocje.

„Ale ulga że kupiłem teraz na rok następny, cen kolejny tydzień rosną…”. „Fatalny moment na zakup! Po miesiącu od zakupu ceny spadły o kolejnych 5%! Będę miał poważną rozmowę z szefem”. Patrzmy jednak szerzej na sytuację:

Zakupy energii to wyścig długodystansowy a nie krótki sprint.

Na szali jest dotrzymanie budżetu a często konkurencyjność naszego biznesu. Popatrzmy na szerszą perspektywę, nie tylko na miesiąc czy nawet kwartał. Przeanalizujmy zmiany cen w ostatnich latach i zweryfikujmy dokładnie wszystkie modele zakupowe aktualnie istniejące na rynku. Zbyt szybkie kupowanie, za późno lub nie korzystanie z szans zakupowych to powszechne błędy zakupowe.

Decyzja podjęta pod wpływem chwili i na ten czas na podstawie racjonalnego wytłumaczenia o zamykaniu elektrowni atomowych w Niemczech:

... miała kosztowne konsekwencje.